2024 Ekonomik Göstergeleri: Büyüme, Enflasyon ve Dış Ticaret Analizi
2024 Ekonomik Göstergeleri: Büyüme, Enflasyon ve Dış Ticaret Analizi
2024’ü geride bırakmaya sayılı günler kaldı. Bu yazıda, Türkiye ekonomisinin büyüme, enflasyon, dış ticaret, cari açık ve finansmanı ile bütçe, borçlanma verileri değerlendirilecektir. 2023 yılına kıyasla enflasyon ve büyüme verilerindeki gelişmelerin beklendiği gibi olduğu gözlemlenmiştir.
Ekonomik Büyüme ve Enflasyon Verileri
2023 yılına kıyasla enflasyon ve büyüme verilerindeki gelişme beklendiği gibi oldu. Türkiye ekonomisi II. ve III. çeyrekte yüzde 0,2 küçüldü ve teknik resesyona girdi. Bu durum, “ekonomik büyümeden taviz vermeden enflasyonun düşürüleceğine” dair siyasi söylemlerin azalmasıyla ilişkilendirilmektedir.
III. çeyrekte inşaat sektörü, ekonomik aktiviteyi sürükleyici sektör olarak ön plana çıkmıştır. Sanayi sektörü ise yüzde -2,2 küçülmüştür. Hane halkı tüketimi, büyüme verisine 2,2 puan katkı yapmış olsa da, devletin nihai tüketim harcamaları eksi bölgede kalmıştır.
Sanayi Üretimi ve Enflasyon Gelişmeleri
Sanayi üretimi endeksi 2024 Haziran ayında negatif bölgeye girmiştir. Ekim ayı sanayi üretim endeksi yüzde -3,1 olarak gerçekleşmiştir. Yıllık bazda yüksek teknoloji, orta-yüksek teknoloji ve imalat gibi alanlarda düşüşler gözlemlenmiştir.
Mayıs ayında enflasyon yüzde 75’e kadar yükselmiştir. Temmuz ve Ağustos aylarında baz etkisiyle yüzde 51,97’ye gerilemiştir. Ancak Kasım ayında yıllık enflasyon yüzde 47,09’da kalmıştır. TCMB, yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 44’e yükseltmiştir.
Finansal Gelişmeler ve Cari Açık
TCMB, politika faizini 250 bps indirimle 47,5 düzeyine getirmiştir. Bu durum, daralan ekonomi için kredi olanağı yaratabilirken, enflasyonla mücadeleye de olumsuz etkiler yapabilir. Ekim ayı ödemeler dengesi verilerine göre doğrudan yatırımlardan kaynaklanan net çıkışlar 204 milyon dolara ulaşmıştır.
2023 yılı Ocak-Ekim döneminde cari açık 36 milyar dolar iken, 2024 yılının aynı döneminde 3,3 milyar dolara gerilemiştir. Dış ticaret açığı, ihracat ve ithalat rakamları geçen yılın aynı dönemine göre farklılık göstermiştir.
Bütçe Açığı ve Kamu Maliyesi
2024 yılı için öngörülen bütçe açığı 2,652 milyar TL olarak belirlenmiştir. İlk on bir ayda bütçe açığı 1,277 milyar TL’ye ulaşmıştır. Hükümetin yılın kalan son ayında 1,375 milyar TL daha bütçe gideri gerçekleştirme alanı bulunmaktadır.
Mali disiplin açısından önemli bir gösterge olan faiz dışı fazla, artan borç faiz yükü nedeniyle elde edilmesi zor bir durum haline gelmiştir. Hazine’nin iç ve dış borç stokundaki artış 2024 yılında da devam etmektedir.
Gelecek Beklentileri ve Ekonomik Güven Endeksi
2024 büyüme tahmini yüzde 4, enflasyon tahmini ise yüzde 41,5 olarak belirlenmiştir. Ancak, piyasa katılımcıları anketine göre büyüme tahmini Aralık ayında yüzde 3,1’e gerilemiştir. TCMB, enflasyon tahminlerini yukarı doğru revize etmiştir.
Ekonomik Güven Endeksi, 2024 yılının başında 99,4 iken, yılı 97,1 seviyesinde tamamlamak üzere görünmektedir. Ekonomideki daralmaya rağmen, enflasyon beklentileri hane halkı ve reel sektör açısından yüksek seyretmektedir.
Sonuç olarak, Türkiye ekonomisi 2024 yılına yaklaşırken, büyüme, enflasyon ve dış ticaret verileri açısından zorlu bir dönemden geçmektedir. Katma değerli üretim modeline ve reformlara geçiş için hazırlık sürecinin zaman kaybetmeden başlaması gerekmektedir.
