Aziz Nesin'den Hayri Çölaşan'a Edebiyat ve Sinema Yıllıkları Üzerine Derinlemesine Bir İnceleme
Aziz Nesin'den Hayri Çölaşan'a Edebiyat ve Sinema Yıllıkları Üzerine Derinlemesine Bir İnceleme
Aziz Nesin’in yayımladığı Nesin Vakfı Edebiyat Yıllığı, edebiyatın nabzını tutan önemli bir kaynak olarak değerlendiriliyor. Günümüzde ise benzer bir motivasyonla hazırlanan Sinema Yıllığı, Türk sinemasının verilerini derleyerek sinemaseverlere sunuluyor.
Nesin Vakfı Edebiyat Yıllığı’nın Önemi
Nesin Vakfı Edebiyat Yıllığı, 1976-1985 yılları arasında Aziz Nesin tarafından yayımlanan çok yazarlı bir başvuru kaynağıdır. Edebiyatın nabzını tutan bu yıllık, günümüzde edebiyat arkeolojisi yapmak isteyenler için önemli bir metin olarak öne çıkmaktadır. Ancak günümüzde edebiyatın bu denli canlı olmadığı ve yıllık hazırlamaya yetkin kalemlerin bulunmadığı gözlemlenmektedir.
Aziz Nesin, yıllığı hazırlarken oldukça kapsamlı bir yaklaşım sergilemiştir. 1980’in ideolojik ayrışması içinde Necip Fazıl’dan yazı istemesi, bu kapsamın bir göstergesidir. Nesin, yıllık için yazı vermesini istediği Fazıl’a, “Nesin Vakfı Edebiyat Yıllığı için, yetmiş beşinci yaşınıza dair bir yazı vermenizi rica ediyorum” diyerek edebiyatın önemini vurgulamıştır.
Hayri Çölaşan ve Sinema Yıllığı
Hayri Çölaşan’ın 2009’dan beri yayımladığı Sinema Yıllığı, bireysel bir çabayla ortaya çıkan önemli bir çalışmadır. Devlet bürokratlarının yapması gereken istatistik verilerini tek başına toplayarak dijital bir kaynak oluşturmuştur. Sinema Genel Müdürlüğü’nün yapması gereken faaliyetlerin yerine, Çölaşan’ın çalışmasıyla ulusal sinemanın verileri derlenmektedir.
Sinema Yıllığı, her yıl düzenli olarak güncellenmektedir. Çölaşan, bu çalışmada yurtiçi ve yurtdışında düzenlenen Türk film festivalleri ile ilgili verileri toplayarak istatistikler oluşturmaktadır. Sinema araştırmacıları, yazarları ve akademisyenler için önemli bir kaynak haline gelmiştir.
2024 Sinema Yıllığı Verileri
2024 yılına ait Sinema Yıllığı verileri, festivallerde gösterilen film sayılarıyla dikkat çekmektedir. Uzun metraj filmler arasında 413, uzun belgesel filmler arasında ise 341 gösterim yapılmıştır. Kısa filmlerde ise 1217 kısa kurmaca ve 633 kısa belgesel gösterilmiştir. Ödül alan uzun kurmaca film sayısı 211, belgesel film sayısı ise 64’tür.
Ödül alan filmler arasında dikkat çeken istatistikler de bulunmaktadır. Festivallerde en çok katılım yapan ülkeler arasında Fransa, ABD ve İran yer almaktadır. Ödül sıralamasında ise İran, daha az filmle daha çok ödül alarak önemli bir gösterge oluşturmaktadır. Bu veriler, Sinema Yıllığı’nın ne denli kapsamlı bir kaynak olduğunu göstermektedir.
SİYAD ve Ödül Verme İstatistikleri
Sinema Yıllığı, ödül veren kurumlar hakkında da detaylı bilgiler sunmaktadır. Sinema Yazarları Derneği (SİYAD), 13 festivalde verdiği En İyi Film ödülüyle Türkiye’de en çok ödül veren kurum olarak öne çıkmaktadır. Film-Yön derneği ise 3 festivalde ödül vererek ikinci sırada yer almaktadır.
Bu veriler, Türk sinemasının gelişimi açısından önemli bir yere sahiptir. Sinema Yıllığı, ödül alan filmleri, belgeselleri ve kısa filmleri detaylı bir şekilde listeleyerek sinema dünyasına dair kapsamlı bir bakış sunmaktadır. Bu açıdan, Hayri Çölaşan’ın çalışması, ulusal sinemamızın otopsisini çeken paha biçilmez bir derleme olarak değerlendirilmektedir.
Sinema Etkinlikleri ve Jüri Üyelikleri
Sinema Yıllığı, festivallerin illere göre dağılımını da sunmaktadır. 40 ilde sinema etkinliği yapılmış ve bu illerin çoğunda yalnızca bir etkinlik gerçekleştirilmiştir. İstanbul, 111 etkinlikle en çok etkinliğin yapıldığı şehir olurken, Ankara ve İzmir de önemli etkinliklere ev sahipliği yapmaktadır.
Yıllıkta ayrıca jüri üyelikleri hakkında da bilgiler bulunmaktadır. Toplamda 1883 jürilik yapılmış, bu jüriliklerin 487’si yönetmenler, 438’i akademisyenler ve 166’sı sinema yazarları tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu veriler, sinema festivallerinin dinamiklerini anlamak açısından önem taşımaktadır.
Sonuç ve Gelecek Beklentileri
Hayri Çölaşan’ın Sinema Yıllığı, Türk sinemasının gelişimi için önemli bir kaynak oluşturmaktadır. Edebiyat ve sinema yıllıkları arasındaki benzerlikler, bireysel çabaların kurumsal destekle daha da güçlenmesi gerektiğini göstermektedir. Bu kıymetli çalışmaların daha fazla gündem olması ve desteklenmesi, Türk sinemasının geleceği açısından büyük önem taşımaktadır.
Umarım bu çalışmalar, sinema dünyasında daha fazla ilgi görür ve Türk sinemasının gelişimine katkı sağlar. Hayri Çölaşan’ın yıllığı, sinema araştırmaları için vazgeçilmez bir kaynak olarak kalmaya devam edecektir.
